Madde 42
Taraf Devletler, Sözleþme ilke ve hükümlerinin uygun
ve etkili araçlarla yetiþkinler kadar çocuklar
tarafýndan da yaygýn biçimde öðrenilmesini
saðlamayý taahhüt ederler.
Madde 43
1. Taraf Devletlerin bu Sözleþme ile üstlendikleri
yükümlülükleri yerine getirme konusunda kaydettikleri
ilerlemeleri incelemek amacýyla, görevleri aþaðýda
belirtilen bir Çocuk Haklarý Komitesi kurulmuþtur.
2. Komite bu Sözleþme ile hükme baðlanan alanda
yetenekleriyle tanýnmýþ ve yüksek ahlâk sahibi
on uzmandan oluþur. Komite üyeleri Taraf Devletlerce kendi
vatandaþlarý arasýndan ve kiþisel olarak görev
yapmak üzere, adil bir coðrafi daðýlýmý
saðlama gereði ve baþlýca hukuk sistemleri
göz-önünde tutularak seçilirler.
3. Komite üyeleri, Taraf devletlerce gösterilen kiþiler
listesinden gizli oyla seçilirler. Her Taraf Devlet,
vatandaþlarý arasýndan bir uzmaný aday
gösterebilir.
4. Komite için ilk seçim, bu Sözleþmenin
yürürlüðe giriþini izleyen altý ay içinde
yapýlýr. Sonraki seçimler iki yýlda bir
yapýlýr. Her seçim tarihinden en az dört ay önce,
Birleþmiþ Milletler Teþkilatý Genel Sekreteri, Taraf
Devletleri iki ay içinde adaylarýný göstermeye
yazýlý olarak davet eder. Daha sonra Genel Sekreter böylece
belirlenen kiþilerden, kendilerini gösteren Taraf Devletleri de
iþaret ederek, alfabetik sýraya göre oluþturduðu
bir listeyi, Taraf Devletlere bildirir.
5. Seçimler, Birleþmiþ Milletler Teþkilatý
Merkezinde, Genel Sekreter tarafýndan davet edilen Taraf Devletler
toplantýlarýnda yapýlýr. Nisabý, Taraf
Devletlerin üçte ikisinin oluþturduðu bu
toplantýlarda, hazýr bulunan ve oy kullanan Devletlerin salt
çoðunluðuyla en fazla oy alan kiþiler Komiteye
seçilir.
6. Komite üyeleri dört yýl için seçilir. Aday
gösterildikleri takdirde yeniden seçilebilirler. lk seçimde
seçilmiþ olan beþ üyenin görevi iki yýl
sonra sona erer, bu beþ üyenin isimleri ilk seçimden hemen
sonra toplantý baþkaný tarafýndan çekilen
kura ile belirlenir.
7. Bir komite üyesinin ölmesi veya çekilmesi ya da baþka
herhangi bir nedenle bir üyenin Komitedeki görevlerini yapamaz
hale gelmesi durumunda adaylýðýný öneren Taraf
Devlet, Komitenin onaylamasý koþuluyla, böylece boþalan
yerdeki görev süresi doluncaya kadar, kendi vatandaþlarý
arasýndan baþka bir uzmaný atayabilir.
8. Komite, iç tüzüðünü kendisi belirler.
9. Komite, memurlarýný iki yýllýk bir süre
için seçer.
10. Komite toplantýlarý olaðan olarak Birleþmiþ
Milletler Teþkilatý Merkezinde ya da Komite tarafýndan
belirlenecek baþka uygun bir yerde yapýlýr. Komite
olaðan olarak her yýl toplanýr. Komite
toplantýlarýnýn süresi, gerektiðinde, Genel
Kurulca onaylanmak koþuluyla, bu Sözleþmeye Taraf Devletlerin
bir toplantýsýyla belirlenir veya deðiþtirilir.
11. Birleþmiþ Milletler Teþkilatý Genel Sekreteri
gerekli maddi araçlarý ve personeli bu Sözleþme
ile kendisine verilen görevleri etkili biçimde görebilmesi
amacýyla, Komite emrine verir.
12. Bu Sözleþme uyarýnca oluþturulan Komitenin
üyeleri, Genel Kurulun onayý ile, Birleþmiþ Milletler
Teþkilatýnýn kaynaklarýndan karþýlanmak
üzere, Genel Kurulca saptanan þart ve koþullar
çerçevesinde kararlaþtýrýlan ücreti
alýrlar.
Madde 44
1. Taraf Devletler, bu Sözleþmede tanýnan haklarý
yürürlüðe koymak için, aldýklarý
önlemleri ve bu haklardan yararlanma konusunda gerçekleþtirilen
ilerlemeye iliþkin raporlarý:
a) Bu Sözleþmenin, ilgili Taraf Devlet bakýmýndan
yürürlüðe giriþ tarihinden baþlayarak iki
yýl içinde,
b) Daha sonra beþ yýlda bir,
Birleþmiþ Milletler Genel Sekreteri aracýlýðý
ile Komiteye sunmayý taahhüt ederler.
2. Bu madde uyarýnca hazýrlanan raporlarda, bu
Sözleþmeye göre üstlenilen sorumluluklarýn,
þayet varsa, yerine getirilmesini etkileyen nedenler ve
güçlükler belirtilecektir. Raporlarda ayrýca, ilgili
ülkede Sözleþmenin uygulanmasý hakkýnda Komiteyi
etraflýca aydýnlatacak biçimde yeterli bilgi de
bulunacaktýr.
3. Komiteye etraflý bilgi içeren bir ilk rapor sunmuþ
olan Taraf Devlet, bu maddenin 1 (b) bendi gereðince sunacaðý
sonraki raporlarýnda daha önce verilmiþ olan temel bilgileri
tekrarlamayacaktýr.
4. Komite, Taraf Devletlerden Sözleþmenin uygulamasýna
iliþkin her türlü ek bilgi isteminde bulunabilir.
5. Komite, iki yýlda bir Ekonomik ve Sosyal Konsey
aracýlýðý ile Genel Kurula faaliyetleri hakkýnda
bir rapor sunar.
6. Taraf Devletler kendi raporlarýnýn ülkelerinde geniþ
biçimde yayýmýný saðlarlar.
Madde 45
Sözleþmenin etkili biçimde uygulanmasýný
geliþtirme ve Sözleþme kapsamýna giren alanda
uluslararasý iþbirliðini teþvik etmek amacýyla:
a) Uzmanlaþmýþ kurumlar, UNICEF ve Birleþmiþ
Milletler Teþkilatýnýn öteki organlarý, bu
Sözleþmenin kendi yetki alanlarýna iliþkin olan
hükümlerinin uygulanmasýnýn incelenmesi
sýrasýnda, temsil edilmek hakkýna sahiptirler. Komite;
uzmanlaþmýþ kurumlarý, UNICEF'i ve uygun bulduðu
öteki yetkili kuruluþlarý, kendi yetki alanlarýný
ilgilendiren konularda uzman olarak görüþ vermeye davet edebilir.
Komite, uzmanlaþmýþ kurumlarý, UNICEF'i ve
Birleþmiþ Milletler Teþkilatýnýn öteki
organlarýný kendi faaliyet alanlarýna iliþkin
kesimlerde Sözleþmenin uygulanmasý hakkýnda rapor
sunmaya davet edebilir;
b) Komite, uygun bulduðu takdirde, Taraf Devletlerce sunulmuþ,
bir istem içeren ya da teknik danýþma veya yardým
ihtiyacýný belirten her raporu, gerekiyorsa Komitenin bu istek
veya ihtiyaca iliþkin tavsiye ve gözlemlerini de ekleyerek,
uzmanlaþmýþ kurumlara, UNICEF'e ve öteki yetkili
kuruluþlara gönderir;
c) Komite, Genel Kurula Genel Sekreterden Komite adýna çocuk
haklarýna iliþkin sorunlarda incelemeler yaptýrmasý
isteðinde bulunulmasýný, tavsiye edebilir;
d) Komite, bu Sözleþmenin 44 ve 45 inci maddeleri uyarýnca
alýnan bilgilere dayanarak, telkin ve genel nitelikte tavsiyelerde
bulunabilir. Bu telkin ve genel nitelikteki tavsiyeler, ilgili olan her Taraf
Devlete gönderilir ve þayet varsa, Taraf Devletlerin yorumlarý
ile birlikte Genel Kurulun dikkatine sunulur.
_________________________________________
III. KISIM
Madde 46
Bu Sözleþme bütün Devletlerin imzasýna
açýktýr.
Madde 47
Bu Sözleþme onaylamaya baðlý tutulmuþtur. Onay
belgeleri Birleþmiþ Milletler Teþkilatý Genel Sekreteri
nezdine tevdi edilecektir.
Madde 48
Bu Sözleþme bütün Devletlerin katýlmasýna
açýk olacaktýr. Katýlma belgeleri
Birleþmiþ Milletler Teþkilatý Genel Sekreteri nezdine
tevdi edilecektir.
Madde 49
1. Bu Sözleþme, yirminci onay ya da katýlma belgesinin
Birleþmiþ Milletler Teþkilatý Genel Sekreteri nezdine
tevdi tarihini izleyen otuzuncu gün yürürlüðe
gïrecektir.
2. Yirminci onay ya da katýlma belgesinin tevdiinden sonra bu
Sözleþmeyi onaylayacak ya da ona katýlacak Devletlerin
her biri için, bu Sözleþme, sözkonusu Devletin onay
ya da katýlma belgesini tevdi tarihinden sonraki otuzuncu gün
yürürlüðe girecektir.
Madde 50
1. Bu Sözleþmeye Taraf herhangi bir Devlet bir deðiþiklik
önerisinde bulunabilir ve buna iliþkin metni Birleþmiþ
Milletler Teþkilatý Genel Sekreteri nezdine tevdi edebilir.
Genel Sekreter bunun üzerine deðiþiklik önerisini Taraf
Devletlere, önerinin incelenmesi ve oya konulmasý amacýyla
bir Taraf Devletler Konferansý oluþturulmasýný
isteyip istemediklerini kendisine bildirmeleri kaydýyla, iletir.
Böyle bir duyuru tarihini izleyen dört ay içinde Taraf
Devletlerin en az üçte biri sözkonusu konferansýn
toplanmasýndan yana olduklarýný ifade ederlerse Genel
Sekreter, Birleþmiþ Milletler ÇOCUK HAKLARINA DAÝR
SÖZLEÞME
Teþkilatý çerçevesinde bu konferansi düzenler.
Konferansta hazýr bulunan ve oy kullanan Taraf Devletlerin
çoðunluðu tarafýndan kabul edilen her
deðiþiklik, onay için Birleþmiþ Miletler Genel
Kuruluna sunulur.
2. Bu maddenin 1 inci fýkrasýnda yeralan hükümlere
uygun olarak kabul edilen bir deðiþiklik, Birleþmiþ
Milletler Genel Kurulunca onaylandýðý ve bu
Sözleþmeye Taraf Devletlerin üçte iki
çoðunluðu tarafýndan kabul edildiði zaman
yürürlüðe girer.
3. Bir deðiþiklik yürürlüðe girdiði zaman,
onu kabul eden Taraf Devletler bakýmýndan
baðlayýcýlýk taþýr. Öteki Taraf
Devletler bu Sözleþme hükümleri ve daha önce kabul
ettikleri her deðiþiklikle baðlý kalýrlar.
Madde 51
1. Birleþmiþ Milletler Teþkilatý Genel Sekreteri,
onay ya da katýlma anýnda yapýlabilecek çekincelerin
metnini alacak ve bütün Devletlere bildirecektir.
2. Bu Sözleþmenin amacý ve konusu ile baðdaþmayan
hiçbir çekinceye izin verilmeyecektir.
3. Çekinceler, Birleþmiþ Milletler Teþkilatý
Genel Sekreterince, geri alýnacaðýna iliþkin bildirimde
bulunma yoluyla her zaman geri alýnabilir. Bunun üzerine Genel
Sekreter, bütün Devletleri haberdar eder. Böyle bir bildirim,
Genel Sekreter tarafýndan alýndýðý tarihte
iþlerlik kazanýr.
Madde 52
Bir Taraf Devlet, bu Sözleþmeyi, Birleþmiþ Milletler
Teþkilatý Genel Sekreterine vereceði yazýlý
bildirim yoluyla feshedebilir. Fesih, bildirimin Genel Sekreter tarafýndan
alýnmasý tarihinden bir yýl sonra geçerli olur.
Madde 53
Birleþmiþ Milletler Teþkilatý Genel Sekreteri, bu
Sözleþmenin tevdi makamý olarak belirlenmiþtir.
Madde 54
Ýngilizce, Arapça, Çince, spanyolca, Fransýzca
ve Rusça metinleri de ayný derecede geçerli olan bu
Sözleþmenin özgün metni, Birleþmiþ Milletler
Teþkilatý Genel Sekreteri nezdine tevdi edilecektir.
Hükümetleri tarafýndan tam yetkili kýlýnan
aþaðýda imzalarý bulunan Temsilciler, yukarýdaki
kurallarýn ýþýðýnda, bu
Sözleþmeyi imzalamýþlardýr.